fbpx skip to Main Content
Jak Radzić Sobie Z Lękiem?

Jak radzić sobie z lękiem?

Lęk to nasza reakcja, często nieświadoma, na wyobrażone zagrożenie. Warto  odróżnić lęk od strachu, czyli odruchowej reakcji na rzeczywiste zagrożenie. Trudno by było gatunkowi ludzkiemu przetrwać bez wsparcia lęku. W trakcie rozwoju ewolucyjnego, stał się on jednym z głównych mechanizmów przetrwania. Pozwalał nam zadbać o własne bezpieczeństwo w codziennych sytuacjach. Tyle, że realnych zagrożeń dziś mamy dużo mniej. Mimo to reakcje są automatyczne i często nadmiarowe. Były użyteczne kiedy tysiące lat temu chroniliśmy się przed dzikimi zwierzętami. Natomiast dziś lęk przeniósł się na spotkanie z klientem lub wystąpienie publiczne.

Jesteśmy wychowywani tak, aby  niewielkim stopniu okazywać emocje w ogóle, a lęk już w szczególności. Dotyczy to bardziej to mężczyzn.  Często także, kierują nami normy kulturowe, które wskazują, że nie należy okazywać słabości. Dlatego, pomimo iż wszyscy ludzie odczuwają czasami obawy, przyznanie się do tego wymaga odwagi, często nawet przed samym sobą.

W związku z powszechnością lęku w naszym codziennym życiu odkryto wiele metod radzenia sobie z nim. Większość skutecznych sposobów opiera się o kluczowy element, czyli nasze myśli. Umysł nie znosi bezczynności. Produkuje obrazy wydarzeń z przyszłości, wspomnienia, analizuje i ocenia. Kiedy stworzymy w wyobraźni film sytuacji na której nam bardzo zależy i wyobrazimy sobie niekorzystny przebieg zdarzeń, automatycznie wywoła to lęk. Ponieważ myśli i emocje są ściśle ze sobą powiązane. W dalszej kolejności reaguje ciało. Nasza fizjologia odbija jak w lustrze wszystkie stany emocjonalne, a pośrednio także myśli. Pojawia się szybsze bicie serca, nadmierna potliwość, podwyższone tętno, czy nawet bóle brzucha lub zawroty głowy itd.

Tak się dzieje, choć z drugiej strony nasze myśli nie muszą być tak ściśle połączone z reakcją emocjonalną. Jeśli uświadomimy sobie, że to tylko czarny scenariusz, a nie prawda, będzie łatwiej opanować emocje. Warto podkreślić, że nasz umysł podsuwa czasami nieprawdziwe myśli.  Sama świadomość to często za mało, wymagana jest tu zmiana nawyków myślowych, ale warto podjąć ten trud. W pierwszej kolejności należy oddzielić myśli od emocji. Polega to na utrzymywaniu uwagi wewnątrz i samoobserwacji. Rejestrujemy myśli, które się pojawiają zarówno w formie obrazów jak i tego co do siebie mówimy. W dalszej kolejności identyfikujemy je jako prawdziwe lub jako nieprawdziwe. Większość (wszystkie) dotyczące przyszłości będą nieprawdziwe.

Lęki powstają w myślach, dlatego można nauczyć nasz umysł takich reakcji, które w momencie pojawienia się lęku będę budziły zupełnie inne reakcje na przykład odruch zdziwienia. Mamy możliwość stworzenia zdrowego dystansu do tego, co czujemy nie dając się porwać lękowi. Jest to ciekawy sposób proponowany przez dr Leszka Melibrudę[i]. Kiedy się rodzimy i zapewne jeszcze kilka lat później  prawdopodobnie wszystkim nam towarzyszy uczucie zdziwienia. Ucząc się życia, kiedy mamy coraz więcej doświadczeń, staramy się przewidywać różne zdarzenia i sytuacje, żeby poczuć się bezpieczniej. Stosując ten mechanizm doprowadzamy do sytuacji, w której już niewiele jest nas w stanie zaskoczyć i nasze zdziwienie stopniowo mija. Warto przypomnieć sobie ten stan i wykorzystywać go w codziennym życiu.

Wszystkie  emocje, możemy poddawać treningowi, podobnie jak na przykład pamięć lub koncentrację. Mamy możliwość nauczenia się nowych reakcji. Jednym ze sposobów jest wykorzystanie koncepcji o informacyjnej naturze emocji. Głównym jej założeniem jest to, iż traktujemy emocje jako nośnik informacji. Kiedy je właściwie odczytamy, spełniają swoją funkcję i najczęściej odchodzą. Zaobserwuj moment kiedy pojawia się jakieś uczucie i zastanów się chwilę jaką wiadomość chce ci przekazać. Najczęściej taka zmiana perspektywy powoduje zwiększenie akceptacji własnych uczuć. Co w takim razie mogą nam mówić emocje? Na przykład złość informuje nas, że ktoś przekroczył granice i jakaś ważna dla nas wartość może być zagrożona. Smutek z kolei odnosi się do przeszłości i komunikuje, że coś straciliśmy. A o czym informuje cię twój lęk?

 

Rafał Nykiel

Coach i trener coachingu i team coachingu International Coaching Community. Prowadzi zajęcia na SGH, PŁ, WSB i UŁ, twórca narzędzia EQdo karty emocji.

 

[i] „A może nie ma się czego bać? Jak zamienić lęk w ciekawość” Dagny KurdwanowskaLeszek Mellibruda. Wydawnictwo: Edipresse Książki

 

EN PL
Back To Top